NHÌN LẠI MƯỜI NĂM CHƯƠNG TRÌNH EXPRESS ENTRY ĐÃ ĐỊNH HÌNH NHẬP CƯ Ở CANADA NHƯ THẾ NÀO

Ngày 31 tháng 1 năm 2025 đánh dấu kỷ niệm tròn mười năm đợt rút thăm Express Entry đầu tiên của Canada diễn ra.

Kể từ đó, Bộ Di trú, Người tị nạn và Quyền công dân Canada (IRCC) đã cấp phát hơn 800.000 lời mời nộp đơn (ITA) xin thường trú (PR) thông qua hệ thống Express Entry.

Là một hệ thống trực tuyến dựa trên danh sách chờ để quản lý các đơn xin thường trú, Express Entry đã cách mạng hóa hệ thống nhập cư của Canada kể từ khi ra mắt vào năm 2015.

Bài viết này đi sâu vào cách chương trình Express Entry đã thay đổi như thế nào trong những năm qua và những thay đổi này nói lên điều gì về các ưu tiên nhập cư đang tiến triển của Canada.

Tại sao Express Entry được ra mắt?

Trước Express Entry, Canada xử lý các đơn xin thường trú từ những người lao động có tay nghề theo nguyên tắc ai đến trước được xử lý trước.

Theo hệ thống cũ, bất kỳ công dân nước ngoài đủ điều kiện nào cũng có thể nộp đơn trực tiếp cho chính phủ liên bang và có thể mong đợi nhận được thường trú sau khi đơn của họ được xử lý.

Nhưng hệ thống ai đến trước được xử lý trước này đã dẫn đến tình trạng tồn đọng rất lớn các đơn xin thường trú - tại một thời điểm, thời gian xử lý dự kiến ​​cho một đơn xin thường trú là bảy năm.

Tình trạng tồn đọng kéo dài này gây bất lợi cho cả người nộp đơn và các doanh nghiệp Canada. Trong một số trường hợp, khi người nộp đơn nhận được tình trạng thường trú nhân (PR), những thay đổi trong hoàn cảnh của họ khiến họ không đủ điều kiện cho các ngành nghề mà họ đủ điều kiện ban đầu.

Trong khoảng thời gian từ năm 2012 đến năm 2013, chính phủ Canada đã trả lại đơn xin diện Người lao động có tay nghề liên bang (FSW) mà không xử lý và hoàn lại lệ phí nộp đơn.

Sau đó, chính phủ triển khai Chương trình Express Entry ào năm 2015 để quản lý các đơn đăng ký trong tương lai.

Chương trình Express Entry đã thay đổi bối cảnh nhập cư như thế nào?

Chương trình Express Entry sử dụng hệ thống căn cứ theo danh sách chờ để gửi lời mời nộp đơn xin PR cho những ứng viên có thứ hạng cao nhất trong nhóm Express Entry.

Khi tìm kiếm PR thông qua Chương trình Express Entry, công dân nước ngoài sẽ điền vào đơn Bày tỏ nguyện vọng (EOI) trong hệ thống Express Entry trực tuyến, hoàn thành hồ sơ sau đó được xếp hạng so với các hồ sơ khác bằng Hệ thống xếp hạng toàn diện (CRS), hệ thống này sẽ chấm điểm trên thang điểm 1200.

CRS chấm điểm hồ sơ ứng viên dựa trên các tiêu chí khách quan, bao gồm các yếu tố như:

• Tuổi tác;
• Trình độ học vấn;
• Trình độ ngôn ngữ; và
• Kinh nghiệm làm việc.

IRCC cấp thư mời nộp đơn thông qua các đợt rút thăm Express Entry. Trong mỗi đợt rút thăm, IRCC xác định số lượng ứng viên mà họ muốn mời và gửi thư mời đến những ứng viên có thứ hạng cao nhất.

Điểm CRS của ứng viên có thứ hạng thấp nhất trong một đợt rút thăm nhất định được gọi là điểm chuẩn cho đợt rút thăm đó.

Theo hệ thống Express Entry dựa trên danh sách chờ, những công dân nước ngoài có điểm cao nhất có thể ngay lập tức tiến tới "vị trí dẫn đầu nhập cư" và thường có thể mong đợi đơn của họ được xử lý trong vòng sáu tháng.

Hệ thống này cũng được các nhà tuyển dụng và các tỉnh ưa chuộng vì tạo ra một nhóm những người có thể trở thành thường trú nhân mà có thể được lựa chọn để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

Hiện tại, Express Entry quản lý các chương trình nhập cư kinh tế sau:

• Chương trình Người lao động có tay nghề liên bang;
• Chương trình Thợ có tay nghề liên bang;
• Lao động có Kinh nghiệm Canada; và
• Một phần của Chương trình Đề cử của Tỉnh.

Chương trình Express Entry năm 2015

Lần rút thăm đầu tiên của Chương trình Express Entry, vào ngày 31 tháng 1 năm 2015, có điểm chuẩn CRS là 886.

Đến tháng 7 năm 2015 (sau 12 lần rút thăm), điểm chuẩn CRS đã giảm xuống còn 463 điểm.

Đến cuối năm 2015, IRCC đã cấp 31.000 ITA thông qua Chương trình Express Entry và 10.000 thường trú nhân mới đã nhập cảnh.

IRCC đã đáp ứng các tiêu chuẩn xử lý của mình cho năm 2015, đã xử lý 80% đơn xin thường trú nhân theo Chương trình Express Entry trong vòng sáu tháng kể từ khi nhận được hồ sơ.

Chương trình Express Entry đã thay đổi như thế nào trong 10 năm qua?

Trong những năm qua, Chương trình Express Entry đã phát triển để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và kinh tế Canada.

Chúng tôi mô tả một số thay đổi lớn dưới đây.

Điểm cho các lời mời làm việc hợp lệ

Khi Chương trình Express Entry mới bắt đầu, công dân nước ngoài có lời mời làm việc hợp lệ đủ điều kiện nhận thêm 600 điểm CRS (điều này cũng có thể giúp giải thích điểm chuẩn CRS cao trong các đợt rút thăm đầu tiên).

Vào năm 2016, chính phủ đã thực hiện "những cải tiến có mục tiêu" đối với Chương trình Express Entry, nhằm mục đích làm cho hệ thống công bằng hơn. Điều này bao gồm việc giảm số điểm được cộng cho các lời mời làm việc:

• 50 điểm cho các lời mời làm việc trong một nghề nghiệp thuộc Phân loại nghề nghiệp quốc gia (NOC) 0, A hoặc B;
• hoặc 200 điểm cho các lời mời làm việc trong nghề nghiệp NOC 00.

Vào tháng 12 năm 2024, IRCC thông báo sẽ bỏ tất cả các điểm cộng cho lời mời làm việc hợp lệ khỏi CRS. Thay đổi này dự kiến ​​sẽ có hiệu lực vào mùa xuân năm 2025.

Nhu cầu cao hơn đối với các ứng viên có trình độ học vấn cao hơn

Cũng trong năm 2016, CRS bắt đầu cộng:

• 15 điểm cho người có bằng tốt nghiệp hoặc chứng chỉ một đến hai năm; và
• 30 điểm cho bằng cấp, chứng chỉ hoặc bằng tốt nghiệp có thời hạn ba năm trở lên, hoặc cho bằng Thạc sĩ, chuyên gia hoặc tiến sĩ có thời hạn ít nhất một năm học.

Quy tắc Tie breaking

Trong đợt rút thăm Express Entry, IRCC thường mời một số ứng viên có thứ hạng cao nhất được chọn – nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu, chẳng hạn, IRCC quyết định mời 1000 ứng viên và 1001 ứng viên có thứ hạng cao nhất do hai ứng viên có cùng điểm CRS?

Để xác định ứng viên nào trong hai (hoặc nhiều hơn) có thứ hạng thấp nhất sẽ được mời, IRCC đã triển khai quy tắc Tie breaking vào tháng 11 năm 2017.

Theo đó, trong các đợt rút thăm có nhiều hơn một hồ sơ ứng viên đạt điểm chuẩn, nhưng không đủ số lượng để mời tất cả, quy tắc Tie breaking này sử dụng ngày và giờ nộp hồ sơ để xác định mức độ ưu tiên, với các hồ sơ nộp sớm nhất sẽ được ưu tiên.

Tập ​​trung nhiều hơn vào người biết tiếng Pháp

Vào ngày 6 tháng 6 năm 2017, Express Entry đã giới thiệu thêm điểm CRS cho người thông thạo tiếng Pháp.

Điểm thông thạo tiếng Pháp được cộng thêm cho các ứng viên có điểm 7 trở lên ở cả bốn kỹ năng tiếng Pháp (nghe, nói, đọc và viết) trong Niveaux de compétence linguistique canadiens (NCLC). Những ứng viên này nhận được:

• thêm 30 điểm nếu họ cũng đạt CLB 5 trở lên ở tất cả các kỹ năng tiếng Anh;
• oặc thêm 15 điểm nếu họ đạt dưới CLB 5 ở bất kỳ kỹ năng tiếng Anh nào.

Vào năm 2023, chính phủ sẽ tiếp tục thiết lập trình độ tiếng Pháp làm tiêu chí để lựa chọn theo danh mục (thông tin chi tiết bên dưới).

Điểm cho anh chị em ruột

Vào năm 2017, IRCC thông báo rằng CRS sẽ cộng thêm điểm cho các ứng viên nếu họ hoặc vợ/chồng đi cùng có anh chị em ruột đang sống tại Canada với tư cách là công dân Canada hoặc thường trú nhân.

Chính phủ đã thực hiện thay đổi này để tăng cường mối quan hệ gia đình và giúp những người mới đến hòa nhập hơn.

Các đợt rút thăm theo danh mục

Vào năm 2023, IRCC đã giới thiệu lựa chọn theo danh mục. Theo hình thức rút thăm theo danh mục, IRCC có thể tiến hành các đợt rút thăm trong đó chỉ mở rộng lời mời cho các ứng viên đáp ứng các tiêu chí cho một danh mục kinh tế do liên bang thiết lập.

Các danh mục được chọn (vẫn đang áp dụng) là:

• Thông thạo tiếng Pháp;
• Chăm sóc sức khỏe;
• Khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM);
• Thợ các ngành nghề;
• Vận tải; và
• Nông nghiệp và nông sản thực phẩm.

Các đợt rút thăm theo danh mục thường có điểm chuẩn CRS thấp hơn nhiều so với các đợt rút thăm khác, giúp các ứng viên có trình độ tiếng Pháp hoặc kinh nghiệm làm việc đang có nhu cầu dễ dàng xin được ITA hơn.

Chính phủ liên bang đã ra mắt hình thức rút thăm theo danh mục để hỗ trợ các ngành nghề và lĩnh vực chính đang thiếu hụt lao động trên thị trường, đồng thời hỗ trợ mục tiêu tăng số lượng người nhập cư nói tiếng Pháp định cư bên ngoài Quebec.

Covid-19 và Express Entry

Đại dịch COVID-19 đã tác động đáng kể đến hệ thống Express Entry của Canada, dẫn đến việc điều chỉnh cả số lượng các đợt rút thăm và tiêu chí tuyển chọn.

Giai đoạn đầu của đại dịch đã dẫn đến việc tạm dừng các đợt rút thăm chung khi chính phủ điều chỉnh theo các hạn chế đi lại. Trong thời gian này, các đợt rút thăm của Chương trình Kinh nghiệm Canada và Chương trình Đề cử Tỉnh bang vẫn tiếp tục.

Do lượng hồ sơ tồn đọng ngày càng tăng, IRCC sau đó đã tạm dừng các đợt rút thăm chung trong 18 tháng, và mở lại vào tháng 7 năm 2022.

Những thay đổi trong thời kỳ đại dịch đã dẫn đến những biến động lớn về điểm chuẩn CRS. Ví dụ, đợt rút thăm CEC được tổ chức vào ngày 13 tháng 2 năm 2021 đã cấp 27.332 ITA, với điểm chuẩn CRS là 75.

Bối cảnh nhập cư hiện tại

Vào tháng 5 năm 2024, IRCC bắt đầu tổ chức nhiều đợt rút thăm PNP, CEC và thông thạo tiếng Pháp hơn, xu hướng này tiếp tục cho đến cuối năm 2024.

Sự gia tăng của việc lựa chọn theo danh mục, cùng với nhu cầu ứng viên tăng lên, đã dẫn đến sự gia tăng điểm chuẩn CRS cho các đợt rút thăm CEC, so với năm 2023. Điểm chuẩn CRS thấp nhất của CEC vào năm 2024 là 507 và cao nhất là 547.

Những thay đổi đang diễn ra đối với Express Entry

Tập trung vào các Ứng viên đang cư trú tại Canada

Trong những năm qua, Chương trình Express Entry ngày càng thừa nhận giá trị của kinh nghiệm làm việc tại Canada.

Vào năm 2016, IRCC đã thông báo sẽ cộng thêm điểm cho các lời mời làm việc cho một số ứng viên đã ở Canada theo giấy phép lao động miễn trừ LMIA.

Kể từ tháng 5 năm 2024, cũng đã có sự tập trung nhiều hơn vào các đợt rút thăm CEC (các đợt rút thăm dành cho lao động nước ngoài có tay nghề với ít nhất một năm kinh nghiệm làm việc tại Canada).

Kế hoạch Mức độ Nhập cư 2025-2027, được công bố vào tháng 10 năm 2024, tập trung nhiều hơn vào các ứng viên tại Canada.

Theo Kế hoạch, gần một nửa số suất tiếp nhận cho PR mới vào năm 2025 sẽ được phân bổ cho hạng mục Tập trung vào người đang Canada, hạng mục này sẽ ưu tiên các ứng viên đã cư trú tại Canada để xin PR.

Sự thay đổi này phù hợp với cam kết của chính phủ về việc giảm số lượng người tạm trú tại quốc gia này từ 7% xuống 5% vào năm 2026. Một trong những giải pháp IRCC có kế hoạch thực hiện là chuyển đổi tình trạng từ tạm trú sang thường trú nhân.

Ưu tiên Kinh tế Liên bang

Kế hoạch Mức độ Nhập cư mới nhất chia nhỏ phân bổ Người có tay nghề cao của Liên bang thành hai hạng mục phụ: Tập trung vào người đang Canada và "Ưu tiên Kinh tế Liên bang".

Đối với năm 2025, Ưu tiên Kinh tế Liên bang tập trung vào các ứng viên có:

• Nghề nghiệp trong lĩnh vực Chăm sóc sức khỏe; Thợ các ngành nghề; và Thông thạo tiếng Pháp.

Chính phủ dự kiến ​​sẽ triển khai chính sách này bằng cách sử dụng hệ thống rút thăm theo danh mục hiện có, bằng cách cấp nhiều ITA hơn theo các danh mục này.

Bỏ việc cộng thêm điểm cho các lời mời làm việc hợp lệ

Vào tháng 12 năm 2024, chính phủ đã thông báo sẽ bỏ việc cộng thêm điểm CRS cho các ứng viên có lời mời làm việc hợp lệ.

Vào tháng 1 năm 2025, IRCC cho biết thay đổi này sẽ diễn ra vào mùa xuân.

Đây là một thay đổi lớn đối với CRS và có thể có tác động đáng kể đến việc phân bổ điểm CRS trong danh sách chờ Express Entry và điểm chuẩn cho các đợt rút thăm. Nhưng mức độ tác động này vẫn chưa chắc chắn.

Bộ trưởng Di trú Marc Miller cho biết chính phủ đang thực hiện thay đổi này để tăng tính công bằng và chống tình trạng gian lận LMIA.

Tăng cường tập trung vào phân bổ cho Chương trình Express Entry

Trong kế hoạch về mức độ nhập cư cho giai đoạn 2025-2027, được công bố vào tháng 10 năm 2024, chính phủ liên bang đã tăng đáng kể phân bổ nhập cảnh cho Chương trình Express Entry, đồng thời cắt giảm phân bổ cho Chương trình PNP.

Chương trình Express Entry đã tăng từ 39% nhập cư kinh tế trong Kế hoạch trước đó lên 53,72% nhập cư kinh tế trong Kế hoạch về mức độ gần đây nhất.

Sự thay đổi trong phân bổ phản ánh mong muốn của chính phủ liên bang trong việc tăng cường mức độ kiểm soát của chính mình đối với nhập cư và giảm sự kiểm soát của các tỉnh.

Rõ ràng là hệ thống Express Entry vẫn là thành phần cốt lõi trong chính sách nhập cư kinh tế của chính phủ liên bang. CIC News kỳ vọng rằng chính phủ sẽ tiếp tục thực hiện những thay đổi đối với hệ thống trong những năm tới để ứng phó với những thay đổi trong bối cảnh chính trị và kinh tế của Canada.