CANADA CHUẨN BỊ GIẢM MẠNH CHỈ TIÊU NHẬP CƯ: THỦ TƯỚNG MARK CARNEY TUYÊN BỐ SIẾT CHẶT CƯ TRÚ TẠM THỜI

Thông báo mới nhất từ Thủ tướng Mark Carney

Đã một tuần trôi qua kể từ khi Thủ tướng Mark Carney thông báo rằng Canada sẽ có đợt điều chỉnh lớn về chính sách nhập cư trong 2–3 tuần tới. Ông nhấn mạnh, việc “siết chặt nhập cư” là một trong bốn ưu tiên hàng đầu nhằm định hình lại chiến lược phát triển quốc gia.

Theo ông Carney, chính phủ sẽ hạn chế sự gia tăng của người tạm trú bao gồm sinh viên quốc tế, người tị nạn và lao động nước ngoài tạm thời. Mục tiêu là đưa tỉ lệ cư dân tạm trú về mức bền vững, đồng thời cân bằng giữa nhập cư, nguồn cung nhà ở, an ninh cộng đồng và ổn định thị trường lao động.

Trong bài phát biểu, ông cho biết kế hoạch nhập cư sắp tới sẽ tập trung vào ba hướng chính:

1. Đơn giản hoá lộ trình định cư lâu dài (PR) cho người lao động tay nghề cao, nhất là những người đang ở Canada.
2. Siết điều kiện và quy định gia hạn đối với lao động tạm thời không tay nghề hoặc làm việc trong lĩnh vực có thể thay thế bằng lao động trong nước.
3. Tăng cường kiểm soát thị thực và loại bỏ hồ sơ tị nạn gian lận, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hệ thống.

Lý do Canada phải hành động ngay

Trong vài năm gần đây, Canada chứng kiến tốc độ tăng dân số chưa từng có phần lớn đến từ người nhập cư và cư dân tạm trú. Theo thống kê của IRCC, tỷ lệ cư dân tạm trú đã tăng gấp đôi so với trước đại dịch, chiếm khoảng 7,5% dân số vào năm 2024 (tức hơn 3 triệu người).

Hệ quả của sự tăng trưởng này là:

• Thiếu hụt nhà ở nghiêm trọng, giá thuê tăng cao tại Toronto, Vancouver, Calgary.
• Áp lực lớn lên hạ tầng y tế, giáo dục và giao thông.
• Thị trường lao động mất cân bằng, một số ngành bị phụ thuộc quá mức vào lao động tạm thời giá rẻ.

Chính phủ Carney xem đây là nguy cơ đối với ổn định xã hội và kinh tế dài hạn, nên phải can thiệp bằng cách giảm tốc độ nhập cư và tạm trú, hướng tới chất lượng và bền vững.

Kế hoạch giảm cư dân tạm trú 2025–2027

Theo Immigration Levels Plan 2025–2027, Canada lần đầu tiên đặt mục tiêu cụ thể cho số lượng cư dân tạm trú (temporary residents), bên cạnh người định cư lâu dài.

• Năm 2025: Giảm 445.901 người tạm trú so với năm 2024.
• Năm 2026: Giảm tiếp 445.662 người.
• Năm 2027: Tăng nhẹ trở lại 17.439 người.
• Mục tiêu dài hạn: Tỉ lệ cư dân tạm trú giảm từ 7,5% xuống còn 5% tổng dân số vào cuối 2026.

Những con số này phản ánh chiến lược “làm chậm để ổn định”, tức giảm bớt người mới đến, đồng thời hỗ trợ nhóm cư dân tạm trú hiện tại có năng lực hội nhập tốt để chuyển sang định cư lâu dài.

Các biện pháp chính đang được triển khai

1. Giảm sinh viên quốc tế

• Canada dự kiến giảm 10–15% lượng giấy phép học tập cấp mới trong năm 2025, tương đương còn khoảng 437.000 giấy.
• Các tỉnh bang sẽ phải cấp “Giấy chứng nhận hạn ngạch sinh viên quốc tế (attestation letter)” để kiểm soát chỉ tiêu.
• Một số trường tư hoặc cao đẳng quy mô nhỏ có thể bị hạn chế quyền cấp thư mời học.

2. Thắt chặt Post-Graduation Work Permit (PGWP)

• Chỉ các ngành học thuộc danh sách thiếu nhân lực (y tế, kỹ thuật, IT, năng lượng sạch…) mới được cấp PGWP đầy đủ.
• Thời hạn PGWP có thể rút ngắn còn 1–2 năm thay vì 3 năm như trước.
• Yêu cầu ngoại ngữ cao hơn và có thể giới hạn vùng được phép làm việc.

3. Siết chương trình lao động tạm thời (TFWP)

• Áp “trần tuyển dụng” lao động lương thấp cho doanh nghiệp.
• Tăng mức lương bắt buộc với nhóm lao động kỹ năng cao.
• Tăng cường thanh tra, xử lý nhà tuyển dụng vi phạm hoặc sử dụng chương trình để giảm chi phí nhân sự.

4. Kiểm soát hồ sơ tị nạn và thị thực

• IRCC phối hợp Cơ quan biên giới Canada (CBSA) để xử lý nhanh hồ sơ gian lận, từ chối sớm hơn.
• Ưu tiên giải quyết hồ sơ hợp pháp, rút ngắn thời gian chờ cho người tị nạn thực sự.

Kết quả ban đầu: biên giới siết chặt đáng kể

Theo số liệu cập nhật của IRCC (tính đến tháng 9 năm 2025):

• Số đơn xin tị nạn giảm 1/3 so với cùng kỳ 2024.
• Số sinh viên quốc tế mới giảm gần 2/3.
• Số lao động nước ngoài tạm thời giảm hơn 70%.

Đây là lần đầu tiên trong nhiều năm, lượng người đến Canada theo diện tạm trú giảm mạnh như vậy. Giới chức chính phủ coi đây là dấu hiệu tích cực, chứng tỏ chính sách đang phát huy hiệu quả trong việc làm chậm tốc độ nhập cư để tái cân bằng.

Tác động và triển vọng

Việc siết nhập cư và giảm người tạm trú được dự đoán sẽ mang lại các tác động sau:

• Giảm áp lực lên thị trường nhà ở khoảng 670.000 đơn vị trong ba năm tới.
• Ổn định dân số và chi phí sinh hoạt, nhất là tại các đô thị lớn.
• Tăng GDP bình quân đầu người, khi tỷ trọng lao động có kỹ năng cao tăng.
• Giảm phụ thuộc vào lao động giá rẻ, buộc doanh nghiệp đầu tư hơn vào đào tạo trong nước.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng nếu giảm quá nhanh, Canada có thể thiếu nhân lực tạm thời trong các lĩnh vực thiết yếu như nông nghiệp, chăm sóc sức khỏe và dịch vụ. Chính phủ cho biết sẽ “linh hoạt điều chỉnh theo thực tế kinh tế”.

Ưu tiên người đang tạm trú chuyển sang định cư

Thay vì ngừng hoàn toàn dòng người nhập cư, chính phủ Carney sẽ ưu tiên những người đã sống, làm việc hoặc học tập tại Canada. Dự kiến khoảng 40% người định cư mới giai đoạn 2025–2026 sẽ là người từng tạm trú.
Điều này vừa giúp giảm áp lực từ lượng người mới, vừa giữ lại nhân lực đã quen với môi trường sống và làm việc tại Canada.

Thông điệp từ Thủ tướng Carney

Phát biểu tại Ottawa, ông nói:

“Chúng ta sẽ luôn chào đón người nhập cư, nhưng phải đảm bảo tốc độ tăng dân số đi đôi với khả năng đáp ứng của đất nước. Trong vài tuần tới, Canada sẽ công bố mức điều chỉnh cụ thể trong chỉ tiêu nhập cư bước đi cần thiết để ổn định và phát triển bền vững.”

Ông cũng khẳng định siết nhập cư là một trong bốn trụ cột chính sách của chính phủ mới, cùng với ổn định tài chính, bảo đảm an ninh và thúc đẩy năng lượng xanh.

Ý nghĩa đối với người Việt Nam

• Sinh viên: cần chọn ngành học phù hợp danh sách ưu tiên của IRCC; chú ý tới yêu cầu PGWP mới.
• Người lao động: nên tập trung vào chương trình định cư tay nghề cao (Express Entry, PNP).
• Doanh nghiệp: phải cập nhật quy định TFWP mới, tránh vi phạm hợp đồng hoặc tuyển sai chỉ tiêu.

Kết luận

Thông điệp của Thủ tướng Mark Carney thể hiện bước ngoặt lớn trong chính sách nhập cư Canada: từ mở rộng nhanh sang kiểm soát chặt chẽ, nhằm xây dựng hệ thống nhập cư bền vững, gắn với năng lực quốc gia.

Chỉ trong nửa năm, số người tị nạn, sinh viên và lao động nước ngoài đều giảm sâu cho thấy Canada đang chủ động “hạ nhiệt” biên giới. Dự kiến trong 2–3 tuần tới, chỉ tiêu nhập cư mới sẽ được công bố, đánh dấu giai đoạn chính thức của chiến lược giảm tạm trú và định hình lại tương lai nhập cư Canada.

Thông báo mới nhất từ Thủ tướng Mark Carney

Đã một tuần trôi qua kể từ khi Thủ tướng Mark Carney thông báo rằng Canada sẽ có đợt điều chỉnh lớn về chính sách nhập cư trong 2–3 tuần tới. Ông nhấn mạnh, việc “siết chặt nhập cư” là một trong bốn ưu tiên hàng đầu nhằm định hình lại chiến lược phát triển quốc gia.

Theo ông Carney, chính phủ sẽ hạn chế sự gia tăng của người tạm trú bao gồm sinh viên quốc tế, người tị nạn và lao động nước ngoài tạm thời. Mục tiêu là đưa tỉ lệ cư dân tạm trú về mức bền vững, đồng thời cân bằng giữa nhập cư, nguồn cung nhà ở, an ninh cộng đồng và ổn định thị trường lao động.

Trong bài phát biểu, ông cho biết kế hoạch nhập cư sắp tới sẽ tập trung vào ba hướng chính:

1. Đơn giản hoá lộ trình định cư lâu dài (PR) cho người lao động tay nghề cao, nhất là những người đang ở Canada.
2. Siết điều kiện và quy định gia hạn đối với lao động tạm thời không tay nghề hoặc làm việc trong lĩnh vực có thể thay thế bằng lao động trong nước.
3. Tăng cường kiểm soát thị thực và loại bỏ hồ sơ tị nạn gian lận, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hệ thống.

Lý do Canada phải hành động ngay

Trong vài năm gần đây, Canada chứng kiến tốc độ tăng dân số chưa từng có phần lớn đến từ người nhập cư và cư dân tạm trú. Theo thống kê của IRCC, tỷ lệ cư dân tạm trú đã tăng gấp đôi so với trước đại dịch, chiếm khoảng 7,5% dân số vào năm 2024 (tức hơn 3 triệu người).

Hệ quả của sự tăng trưởng này là:

• Thiếu hụt nhà ở nghiêm trọng, giá thuê tăng cao tại Toronto, Vancouver, Calgary.
• Áp lực lớn lên hạ tầng y tế, giáo dục và giao thông.
• Thị trường lao động mất cân bằng, một số ngành bị phụ thuộc quá mức vào lao động tạm thời giá rẻ.

Chính phủ Carney xem đây là nguy cơ đối với ổn định xã hội và kinh tế dài hạn, nên phải can thiệp bằng cách giảm tốc độ nhập cư và tạm trú, hướng tới chất lượng và bền vững.

Kế hoạch giảm cư dân tạm trú 2025–2027

Theo Immigration Levels Plan 2025–2027, Canada lần đầu tiên đặt mục tiêu cụ thể cho số lượng cư dân tạm trú (temporary residents), bên cạnh người định cư lâu dài.

• Năm 2025: Giảm 445.901 người tạm trú so với năm 2024.
• Năm 2026: Giảm tiếp 445.662 người.
• Năm 2027: Tăng nhẹ trở lại 17.439 người.
• Mục tiêu dài hạn: Tỉ lệ cư dân tạm trú giảm từ 7,5% xuống còn 5% tổng dân số vào cuối 2026.

Những con số này phản ánh chiến lược “làm chậm để ổn định”, tức giảm bớt người mới đến, đồng thời hỗ trợ nhóm cư dân tạm trú hiện tại có năng lực hội nhập tốt để chuyển sang định cư lâu dài.

Các biện pháp chính đang được triển khai

1. Giảm sinh viên quốc tế

• Canada dự kiến giảm 10–15% lượng giấy phép học tập cấp mới trong năm 2025, tương đương còn khoảng 437.000 giấy.
• Các tỉnh bang sẽ phải cấp “Giấy chứng nhận hạn ngạch sinh viên quốc tế (attestation letter)” để kiểm soát chỉ tiêu.
• Một số trường tư hoặc cao đẳng quy mô nhỏ có thể bị hạn chế quyền cấp thư mời học.

2. Thắt chặt Post-Graduation Work Permit (PGWP)

• Chỉ các ngành học thuộc danh sách thiếu nhân lực (y tế, kỹ thuật, IT, năng lượng sạch…) mới được cấp PGWP đầy đủ.
• Thời hạn PGWP có thể rút ngắn còn 1–2 năm thay vì 3 năm như trước.
• Yêu cầu ngoại ngữ cao hơn và có thể giới hạn vùng được phép làm việc.

3. Siết chương trình lao động tạm thời (TFWP)

• Áp “trần tuyển dụng” lao động lương thấp cho doanh nghiệp.
• Tăng mức lương bắt buộc với nhóm lao động kỹ năng cao.
• Tăng cường thanh tra, xử lý nhà tuyển dụng vi phạm hoặc sử dụng chương trình để giảm chi phí nhân sự.

4. Kiểm soát hồ sơ tị nạn và thị thực

• IRCC phối hợp Cơ quan biên giới Canada (CBSA) để xử lý nhanh hồ sơ gian lận, từ chối sớm hơn.
• Ưu tiên giải quyết hồ sơ hợp pháp, rút ngắn thời gian chờ cho người tị nạn thực sự.

Kết quả ban đầu: biên giới siết chặt đáng kể

Theo số liệu cập nhật của IRCC (tính đến tháng 9 năm 2025):

• Số đơn xin tị nạn giảm 1/3 so với cùng kỳ 2024.
• Số sinh viên quốc tế mới giảm gần 2/3.
• Số lao động nước ngoài tạm thời giảm hơn 70%.

Đây là lần đầu tiên trong nhiều năm, lượng người đến Canada theo diện tạm trú giảm mạnh như vậy. Giới chức chính phủ coi đây là dấu hiệu tích cực, chứng tỏ chính sách đang phát huy hiệu quả trong việc làm chậm tốc độ nhập cư để tái cân bằng.

Tác động và triển vọng

Việc siết nhập cư và giảm người tạm trú được dự đoán sẽ mang lại các tác động sau:

• Giảm áp lực lên thị trường nhà ở khoảng 670.000 đơn vị trong ba năm tới.
• Ổn định dân số và chi phí sinh hoạt, nhất là tại các đô thị lớn.
• Tăng GDP bình quân đầu người, khi tỷ trọng lao động có kỹ năng cao tăng.
• Giảm phụ thuộc vào lao động giá rẻ, buộc doanh nghiệp đầu tư hơn vào đào tạo trong nước.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng nếu giảm quá nhanh, Canada có thể thiếu nhân lực tạm thời trong các lĩnh vực thiết yếu như nông nghiệp, chăm sóc sức khỏe và dịch vụ. Chính phủ cho biết sẽ “linh hoạt điều chỉnh theo thực tế kinh tế”.

Ưu tiên người đang tạm trú chuyển sang định cư

Thay vì ngừng hoàn toàn dòng người nhập cư, chính phủ Carney sẽ ưu tiên những người đã sống, làm việc hoặc học tập tại Canada. Dự kiến khoảng 40% người định cư mới giai đoạn 2025–2026 sẽ là người từng tạm trú.
Điều này vừa giúp giảm áp lực từ lượng người mới, vừa giữ lại nhân lực đã quen với môi trường sống và làm việc tại Canada.

Thông điệp từ Thủ tướng Carney

Phát biểu tại Ottawa, ông nói:

“Chúng ta sẽ luôn chào đón người nhập cư, nhưng phải đảm bảo tốc độ tăng dân số đi đôi với khả năng đáp ứng của đất nước. Trong vài tuần tới, Canada sẽ công bố mức điều chỉnh cụ thể trong chỉ tiêu nhập cư bước đi cần thiết để ổn định và phát triển bền vững.”

Ông cũng khẳng định siết nhập cư là một trong bốn trụ cột chính sách của chính phủ mới, cùng với ổn định tài chính, bảo đảm an ninh và thúc đẩy năng lượng xanh.

Ý nghĩa đối với người Việt Nam

• Sinh viên: cần chọn ngành học phù hợp danh sách ưu tiên của IRCC; chú ý tới yêu cầu PGWP mới.
• Người lao động: nên tập trung vào chương trình định cư tay nghề cao (Express Entry, PNP).
• Doanh nghiệp: phải cập nhật quy định TFWP mới, tránh vi phạm hợp đồng hoặc tuyển sai chỉ tiêu.

Kết luận

Thông điệp của Thủ tướng Mark Carney thể hiện bước ngoặt lớn trong chính sách nhập cư Canada: từ mở rộng nhanh sang kiểm soát chặt chẽ, nhằm xây dựng hệ thống nhập cư bền vững, gắn với năng lực quốc gia.

Chỉ trong nửa năm, số người tị nạn, sinh viên và lao động nước ngoài đều giảm sâu cho thấy Canada đang chủ động “hạ nhiệt” biên giới. Dự kiến trong 2–3 tuần tới, chỉ tiêu nhập cư mới sẽ được công bố, đánh dấu giai đoạn chính thức của chiến lược giảm tạm trú và định hình lại tương lai nhập cư Canada.